Ergenlikte neler normal neler anormaldir?

İnsanoğlu yaşamı boyunca çeşitli gelişim ve değişim süreçlerinden geçer. Hayatın doğal akışı içerisinde en dikkat çekici dönemlerden biri buluğ çağı veya diğer ismiyle ergenlik dönemidir.

Ergenlikte neler normal neler anormaldir?
21 Kasım 2017 Salı 16:06 tarihinde eklendi, 1.087 kez okundu.

İnsanoğlu yaşamı boyunca çeşitli gelişim ve değişim süreçlerinden geçer. Hayatın doğal akışı içerisinde en dikkat çekici dönemlerden biri buluğ çağı veya diğer ismiyle ergenlik dönemidir. Yaş aralığı kesin olmamakla birlikte; erkeklerde 10-12, kızlarda 9-10 yaşlarında başlar ve psikolojik olgunluğa erişene kadar devam eder.Psikolojik olgunluk, gencin aileden yeteri kadar bağımsızlaşması,kendi kararlarını verip kendi seçimini yapabilmesi,hayattaki amacını ve yolunu gerçekçi biçimde belirleyebilmesi,cinsel çatışmalarını çözüp cinselliğini benimseyebilmesi,
 

kendine uygun değer yargılarına sahip olması demektir.Ergenlik başlangıç ve bitiş sürelerinin belirlenmesinde olduğu kadar normal ve anormalliğin belirlenmesinde de güçlük çekilen bir dönemdir. Ergenlik döneminde, geçmiş çocukluk çağının bedensel ve ruhsal güçlükleri, bilgi, deney ve yaşantı birikimi, çocukluk yıllarında yaşanılan sorunlar bu dönemde  yeniden alevlenir ve çözümlenmeyi bekler.Çözümlenmediğinde de insan yaşamının gelecek erişkinlik, olgunluk çağlarını etkiler.

 

Önceki gelişim basamaklarını sağlıklı atlatan, aile desteğini iyi alan gençlerin bu dönemi fazla karışıklık yaşamadan tamamladığı ortaya konmakla birlikte bu dönemde ciddi psikolojik hastalıkları düşündürecek ağır ruhsal belirtilere yol açan bocalamalara da rastlanabilmektedir.
 

 

Uzman Psikolog Hülya Okyay Zanbak, ergenlik sürecini ve bu süreçte karşılaşılabilecek zorluklara ışık tutuyor. Şahsi sayfasına https://www.a4psikiyatri.com/bursa-psikolog-hulya-zanbak/adresinden ulaşılabilmekte ve kendisine sorular yöneltilebilmektedir.

 

Erken Ergenlik dediğimiz 10-13 yaşlarında bedensel ve biyolojik değişiklikler ön plandadır. Bu döneanmde ergen fiziksel değişimlerle ilgili olarak önceden bilgilendirilirse vücudunda olup bitenlere uyum sağlaması daha kolay olacaktır. Değişimlerin nedenleri açıklanmalı, orantısızlığın ve dengesizliğin zaman içinde düzeleceği söylenmelidir. Ergen değişmekte ve gelişmekte olan bedenini kabul etmeli ve bu değişime uyum gösterebilmelidir.
 

Ergenlik döneminin en önemli özelliklerinden biri kimlik oluşumu diğeri de aileden duygusal olarak ayrışma, bağımsızlaşmadır. Kimlik oluşurken ergen bir karar dönemi geçirir. Önceleri annesini babasını model alıp onlarla özdeşim kurarken, ergenlik döneminde esas referans grubu arkadaşlar ve akran gruplarıdır. Ergen farklı kimliklerden özdeşimlerle (bir futbolcu, bir film yıldızı vb)ideallerini belirler ve kimlik oluşur. Arkadaş grubu ergenin kimlik oluşumunu ve aileden duygusal olarak ayrışıp, kendi özgür yetişkin bireyselliğine doğru ulaşmasına yardımcı olur. Ergen için bir gruba dahil olmak, kabul edilmek büyüdüğünü ispat etmek demektir.
 

Bu da sosyal yeteneklerinin gelişmesine katkı sağlar, değer yargılarını grup içinde test etme imkanı bulur. Arkadaş gruplarının iyi bilinmesi bu sebeple önemlidir.


 

Orta Ergenlik olarak ifade ettiğimiz 14-16 yaşlarında biyolojik gelişme tamamlanır, cinsel kimlik belirlenir ve tepkiler daha çok ruhsal   alandadır.Bu dönemde ergen genellemeler yapabilir, soyut düşünebilir ve deneyimleriyle birleştirebileceği içgörü geliştirebilir. Sonuç olarak da çevreden gelen çeşitli uyaranlara fazla tepkisel davranmak yerine daha ayrışmış, üzerinde düşünülmüş tutumlar gösterebilir.
 

Geç Ergenlikte ise, 16- 19 yaşlarında sorunlar sosyal ve psikolojik nitelik kazanır. Düşünsel arayış sosyal nitelik alır. Ergen kişiliğini kanıtlamaya çalışır. Kuşak çatışması şiddetlenir. Yetişkinle olan çatışma toplumsal kurallara kayar.
 

Çocuğun bu zor döneminde çevresindeki yetişkinlerin tutumları bir kat daha önem kazanır. Otoriter tutumlar ergenlik döneminde hiç işlemez. Ergenlik dönemi çocuğun baş kaldırma, kendi bağımsızlığını kazanma dönemidir. Otoriter, baskıcı tutumlar çocukta isyana sebep olur.
 

Otoriter tutumla disiplini birbiriyle karıştırmamak gerekir. Ergenlik dönemi çocuğun en fazla disipline ihtiyaç duyduğu dönemdir. Ergene şunu yap bunu yapma dediğimizde sebeplerini mutlaka açıklamak zorundayız. Onun sebeplerini de mutlaka dinleyebilmeliyiz.
 

Normal ergen davranışları nelerdir?
 

Fiziksel özellikleri yönünden ergen daha kuvvetlenir. Bu büyüme sırasında zaman zaman bedensel şikayetler olabilir,

 

Cinsel özellikleri gelişir
 

Duyguların yoğunluğunda artış, duygularda istikrarsızlık, mahcubiyet ve çekingenlik, aşırı hayal kurma, tedirgin ve huzursuz olma, yalnız kalma isteği, çalışmaya karşı isteksizlik, çabuk heyecanlanma, aşık olma gibi duygular normaldir


Ergenlik demek deneme dönemi demek, yetişkinler olarak kendi deyimlerinizi anlatmak istersiniz ancak onlar kendi denemelerinden geçmek zorundadır.

 
Bu dönemde arkadaş gurupları çok önemlidir. Bir guruba dahil olma, onlar içinde kabul edilme, onaylanma çok önemlidir ve ergenin bunları yaşamasına izin verilmelidir.

 
Ahlaki değerler çok önemlidir. Ergen önce aileden ahlaki değerleri öğrenir büyüdükçe bazı değerleri sorgulama, yeni değerler benimseme gibi aileden farklılaşmalar olabilmektedir.

 
Tutarsız ve kestirilemeyen davranışları olur.

 
Bilişsel gelişmede de değişimler olur. Daha iyi düşünme, daha iyi planlama gibi zihinsel süreçler en üst düzeye çıkar.

 
Arkadaşlarla, anne babayla rekabete sık rastlanır. Arada kızgınlık nöbetleri ses yükseltmeler görülebilir.


Yetişkinler bu durumda neler yapabilir?

 
Ergenlerin yavaş yavaş bağımsızlıklarını kazanmalarına bir birey olmalarına yardımcı olmak o imkanı vermek gerekir. (düşüncelerini dinlemek, sormak, konuşmaya katmak, bir birey olarak değer verdiğimizi göstermek)

 
Ergenlerin kurallara ihtiyacı vardır. Hayatında mutlaka kuralların olması gerekir. Bu kurallar çok katı ve değiştirilemez olmamalı, ergenin ihtiyaçlarına, ailenin değer yargılarına uygun olmalıdır.

 
Yetişkinlerin anlayışlı olması, sevgi ile yaklaşması önemlidir. Onur kırmak, aşağılamak, küçümsemek gibi davranışlardan kaçınması gerekir.


Ergenlerin büyümesine, bireyselleşmesine izin vermek bu ortamları sağlamak gerekir.

 

Ne zaman bir şeylerin ters gittiği düşünülür?

Eğer ergen aşırı derecede içine kapanırsa, odasına kapanıp kimseyi görmek istemezse,elini eteğini her şeyden çekerse yardıma ihtiyaç var demektir.

Suça yönelik davranışları varsa, hırsızlık, çetelere katılma, ilaç veya madde kullanımı varsa,

Takıntıları varsa, kendini suçlu hissediyorsa, bazı şeyleri tekrara tekrar yapıyorsa, mantık dışı korkuları varsa

Hastalık hastası olma gibi devamlı bedeni ile uğraşıyorsa

●      Cinsel sapkınlıklar

●      Yeme bozuklukları

●      Ağır okul uyumsuzluğu, başarısızlığı varsa

mutlaka yardım alınmalı ihmal edilmemelidir.