Ekmek zararlı mı ?

Son günlerin tartışmalı konularından biri de ekmek. Ekmek gerçekten zararlı mı? Gıda rejimlerinden ekmeği tamamen çıkarmak mı gerekir? Diyabeti, insülin direnci olanlar kesinlikle ekmek yememeli mi? Bugün bu sorulara cevap arayacağız...

 

Ekmeğin tarihi, 8 bin yıl önceye dayanıyor. Tarihte bilinen halka yönelik ilk ekmek yapımı eski Mısırlılarda. Eski Mısır’da ekmek, yaşamın önemli bir simgesi olmuş. Ekmek halkın başlıca gıdası olduğu gibi maaşlar da ekmek üzerinden hesaplanıyor, piramitleri inşa eden işçilere emekleri karşılığında ekmek veriliyordu.

Eski Yunanlılar, MÖ 8. yüzyılda ekmeği Mısırlılardan öğrendi. Daha sonra Romalılar zamanında ekmekçilik oldukça gelişti ve büyük ticari fırınlar yapıldı.

 

Ekmek yapma sanatı, Orta Avrupa’ya ve Avrupa’nın diğer ülkelerine ise çok sonraları yayıldı. Giderek ekmek yapımında çavdar ve diğer tahıllar da kullanılmaya başlandı. Bugün bizim toplumumuz da dahil birçok toplumda ekmek kutsal sayılır.

 

SAĞLIKLI BESLENMEDE ÜÇ ALTIN KURAL SAĞLIKLI BESLENMEDE ÜÇ ALTIN KURAL

 ‘EKMEK YEMEYİN’ TARTIŞMALARI NEREDEN ÇIKTI?

 

Ekmeğin beslenme rejimlerinden çıkarılması ve uzak durulmasını öneren bir grup bilim adamı var. Bu grup, ekmeğin bir karbonhidrat olduğunu, vücutta insülin hormonu salgısını tetiklediğini söylüyor. Kanda insülin hormonunun artması sonucu acıkma ataklarının arttığını, bunun kilo artışına neden olduğunu, ayrıca şeker hastalarında kan şekerini yükselttiğini öne sürüyor.

 

Peki ekmeği soframızdan kaldırmak mı gerekir?

 

Bu soruya cevabım hayır. Önce ekmeğin tanımını belirlemekle işe başlamak gerekir. Bilindiği gibi yüzlerce çeşit ekmek var. Beyaz undan yapılmış buğday ekmeği, tam buğday ekmeği, çavdar ve yulaf ekmeği, çok tahıllı ekmek, ülkemizde çok tüketilen ekmek türleri içinde.

 

Ekmek yenilmesine karşı olan grubun öne sürdüğü gerekçeler, “beyaz undan yapılan ve beyaz ekmek olarak nitelendirdiğimiz işlem görmüş undan yapılan ekmek” için doğru olabilir.

 

Ama bu gerekçeler, “Hiçbir ekmeği yemeyin” sonucunu getiriyorsa bu doğru değil. Bu gıdanın insülin hormon salımını ne ölçüde tetikleyeceğini belirlemek için iki kriter kullanırız. “Glisemik indeks” ve “glisemik yük”.

Bütün ekmeklerin glisemik indeksi ve glisemik yükü aynı değil. İnsülin salımını glisemik indeksi ve yükü yüksek olan ekmekler uyarır. Glisemik indeksi daha düşük olan çavdar ekmeği, yulaf ekmeği, çok tahıllı ekmek, karabuğday ekmeği serbestçe yenilebilir.

 

Ancak tekrar belirtmek gerekir ki, “kepeksiz beyaz undan yapılmış ekmeklerden, her ne kadar albenisi ve lezzeti güzel de olsa insülin direnci ya da diyabeti olan hastalar uzak durmalı”. Zaten ekmeğin 8 bin yıllık tarihinde, yarım asır öncesine kadar beyaz ekmek yok.

 

DİYETTE BAŞARILI OLMANIN ŞARTLARI DİYETTE BAŞARILI OLMANIN ŞARTLARI

 TEMEL BESİN ÖĞELERİNDEN

 

Ekmek, temel besin gıdalarından biri ve tahıllardan yapılır. Tahıllar, bitkisel tohumlardır. Ekmeğin yapıldığı buğday, çavdar, yulaf, arpa gibi tahıllar binlerce yıldan bu yana insanlığın temel besin öğelerinden birisi oldu. Tahıllar vücudun temel ihtiyaçlarından olan karbonhidrat, protein, vitaminlerden zengin bir depodur. Ayrıca liften zengin olmaları, antioksidan özellikleri, yoğun mineral içerikleriyle sağlığı korur, vücudun savunma sistemini güçlendirir.

 

Bugün dünya ülkelerinin % 53’ünde ekmek, alınan toplam kalorinin % 50’sini, % 87’sinde ise alınan kalorinin % 30’undan fazlasını sağlamakta.

 

Türkiye’de insanların günlük hayatta tükettikleri enerjinin % 66’sı tahıllardan, bu oranın % 56’lık kısmı ise yalnız başına ekmekten karşılanmaktadır.

 

Ülkemizde kişi başına günde yaklaşık 400-450 gr ekmek tüketilmektedir. Bu nedenle tahılları ya da ekmeği sofralardan kaldırmak, sağlıklı beslenme programları içinde yapılabilecek en büyük yanlışlardan birisidir.

 

DİYET YAPARKEN BUNLARI YAPMAYIN! DİYET YAPARKEN BUNLARI YAPMAYIN!

 KİLO ALDIRIR MI?

 

Cevap “hayır”. Kilo almayı sadece ekmeğe bağlamak haksızlık olur.

 

Ekmek sofraların temel gıdalarından biridir. Ekmeği beslenme programından çıkarıp ekmek yerine et, yumurta vb. protein ve yağ ağırlıklı bir beslenme modeliyle zayıflamak mümkün.

 

Ancak “dünyada kırmızı eti en çok tüketen ülkeler, aynı zamanda kalp krizlerinin en yüksek oranda olduğu ülkeler” gerçeğini unutmamak lazım. Beslenme programında temel ilke, sağlıklı ve sürdürülebilir olması. “Bir insana tüm hayatı boyunca sadece et ve sınırsız yağdan zengin bir program vermek, ileriki yıllarda koroner arter hastalıklarına davetiye çıkarmak anlamında.” Buna karşın tüm gıdaların dengeli ve günde 4-8 dilim (100-200 gr) ekmeğin verildiği “integral beslenme modeli”yle de zayıflamak mümkün. Bu yöntem en sağlıklı ve sürdürülebilir programdır.

 

EKMEK İSRAFINI ÖNLEMENİN 6 YOLU EKMEK İSRAFINI ÖNLEMENİN 6 YOLU

 SONUÇTA

 

Sonuçta ekmek seçerken glisemik indeksi daha düşük olan ekmek cinslerini (çavdar, yulaf, çok tahıllı, karabuğday ekmekleri) tercih etmeli, işlem görmüş undan yapılmış beyaz ekmekten kaçınmalı ve mümkün olduğu kadar doğal, GDO’lu ürün içermeyen ve çok tahıllı ekmekler alınmalı, ama vücudun günlük ihtiyacı kadar alınmalıdır.

 

 

Prof. Dr. Temel YILMAZ / GAZETE HABERTÜRK