COVİD-19’DA BAĞIŞIKLIK ARTTIRICI GIDA TAKVİYELERİ

Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisine karşı; ülkelerin sağlık sistemlerinin altyapılarını güçlendirme girişimleri, ilaç endüstrisinin bilimsel çalışmaları tüm hızıyla devam ederken, insanların buradan gelecek olan müjdeli bir haber için endişeli ve meraklı bekleyişleri sürüyor. Diğer taraftan da herkesin aklında aynı soru var, virüsten korunmak için neler yapılmalı?

Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisine karşı; ülkelerin sağlık sistemlerinin altyapılarını güçlendirme girişimleri, ilaç endüstrisinin bilimsel çalışmaları tüm hızıyla devam ederken, insanların buradan gelecek olan müjdeli bir haber için endişeli ve meraklı bekleyişleri sürüyor. Diğer taraftan da herkesin aklında aynı soru var, virüsten korunmak için neler yapılmalı?

Dünyada bütün otoritelerin üzerinde mutabık kaldığı en etkili mücadele, sosyal izolasyon olarak kabul edilen, mümkün olduğunca az hareket ve az temas süreci. Bunun yanında, bağışıklık sistemini güçlendirmek de yapılması gereken diğer önemli adım olarak dikkat çekiyor.

 

Peki bağışıklık sistemi nedir, nasıl çalışır?

Bağışıklık sistemi, vücudu hastalıklara karşı koruyan kusursuz bir koruma kalkanıdır. Vücuda girmeye çalışan virüs, parazit, bakteri, toksin ve diğer yabancı maddeler ve mikro organizmaları tanır, yararlı ve zararlı diye ayrıştırır, zararlı gördüklerini yok eder. Çok hassas ve karmaşık bir işleyişe sahip olan bağışıklık sistemi, diğer her sistem gibi iç veya dış birçok etkenden ötürü güçlenip zayıflar, hatta çöküp tamamen işlevsiz hale de gelebilir. Covid-19 pandemisi boyunca bilim insanlarının en çok üzerinde durduğu konulardan biri bu hayati fonksiyonlarından dolayı bağışıklık sistemi olmuştur.
 

Bunların yanı sıra, özellikle de içinden geçmekte olduğumuz hastalık süreçlerinde bazı ek takviyelerin de bağışıklık sistemi üzerinde etkisi olduğu bilinmektedir. Bu vesile ile bağışıklık sistemini olumlu yönden etkileyen vitamin ve mineral takviyeleri üzerine yapılmış bilimsel çalışmalara dair kısa bir özeti dikkatinize sunuyorum. 20’yi aşkın bilimsel araştırmayı temel alarak hazırladığım bu özet ile bazı vitaminler, mineraller ve bitkisel ekstreler içeren takviyelerin bağışıklık sistemini güçlendirebileceği ve hastalığa karşı potansiyel olarak koruyabileceği gösterilmiştir. İlaç veya gıda takviyeleri kullanılmadan önce mutlaka sağlık profesyonellerine danışılmalıdır.

 

D Vitamini
 

D vitamini eksikliğinin; insan bağışıklık sistemini olumsuz etkileyerek özellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarında artışa neden olabileceği düşünülmektedir. D vitaminin ülkemizde de birçok insanda eksik olduğu bilinmekte ve dolayısıyla sağlık otoritelerince kullanımı önerilmektedir. 2019 yılında yapılan meta analizde düzenli D vitamini kullanımının solunum yolu enfeksiyonu riskini önemli ölçüde azalttığı bildirilmiştir. D vitamini bağışıklık sistemi modülatörü olan önemli bir gıda takviyesidir. D vitamini bağışıklık sistemimizin önemli parçası olan beyaz kan hücrelerinin patojenlere karşı mücadele kabiliyetini arttırmaktadır.

 

C Vitamini

C vitamini bağışıklık sisteminin desteklenmesinde ve korunmasında hayati bir öneme sahiptir. C vitamini enfeksiyonlara karşı bağışıklık sistemini destekler ve geliştirmeye yardımcı olur. C vitamini vücuttaki serbest radikalleri temizleyerek oksidatif stresin neden olduğu hasara karşı bağışıklık sistemini koruyan güçlü bir antioksidandır.
 

Düzenli C vitamini takviyesi alımının; üst solunum yolu enfeksiyonlarının süresini ve şiddetini azalttığı, yüksek stres altındaki bireylerin soğuk algınlığı görülmesini önemli derecede azalttığı, yüksek doz C vitamini takviyesinin viral kaynaklı enfeksiyonlarda sepsis akut solunum yetmezliği semptomlarını iyileştirdiği bildirilmiştir.

 

Sambucus Nigra (Kara Mürver)
 

Kara mürver bitkisinin meyvelerinden elde edilen ekstreler antiviral özelliği ile ön plana çıkmaktadır. Sambucus antiviral etkisinden dolayı soğuk algınlığı, influenza ve herpes enfeksiyonlarına karşı kullanılmaktadır. Sambucus literatürde immunomodülator olarak değerlendirilmektedir. Yapılan çalışmalarda, bağışıklık sistemini uyardığı, enfeksiyonların süresini kısalttığı ve semptomları azalttığı tespit edilmiştir.

 

Çinko

Çinko demirden sonra vücudumuzda en çok bulunan elementtir. Çinko eksikliğinde insanda enfeksiyon ve hastalıklarda artış görülür. Çinko eksikliği en çok Covid-19 için risk grupları olarak tanımlanan yaşlılarda görüldüğü unutulmamalıdır.

 

Pelargonium Sidoides (Afrika Sardunyası)
 

Afrika sardunyası olarak bilinen bu bitki ile yapılan klinik çalışmalarda akut bronşit, akut tonsillofarenjit ve akut sinüzit tedavisinde etkili bulunmuştur. Bazı araştırmalarda soğuk algınlığı ve bronşit gibi akut viral solunum yolu enfeksiyonlarının semptomlarını hafifletmek için bu bitkinin ekstresinin kullanımı önerilmektedir. 

 

Propolis

Propolis, arıların kovanlarını bakteri, virüs ve soğuklara karşı korumak için kullandıkları reçinemsi bir maddedir. Yapılan çalışmalar, propolis’in önemli bir bağışıklık sistemi destekleyicisi ve koruyucusu olduğunu göstermiştir.

 

Beta Glukan
 

Vücudun bağışıklık yanıtını uyarıp arttırmakla bilinen Beta Glukan mayaların (Saccharomyces cerevisiae) hücre duvarlarından elde edilir. Beta Glukan takviyesi alındığında makrofajlarda bulunan reseptörlere bağlanarak aktiviteyi arttırır. Aktivitesi yükselmiş ve uyarılmış makrofajlar enfeksiyonlara karşı bağışıklığı güçlendirir. Beta Glukan ile ilgili çok sayıda çalışma yapılmış olup şu anda Amerika’da faz 3 çalışmaları devam etmektedir.

 

Probiyotikler

Hipokrat binlerce yıl önce “Bütün hastalıklar bağırsakta başlar” diyerek bu organımızın önemine dikkat çekmiştir. Probiyotiklerin babası olarak tanınan pasteur enstitüsü çalışanı İlya İlyich Metchnikoff; ölüm bağırsakla başlar. İbni Sina ise can bağırsaktadır demiştir. Vücudumuzda trilyonlarca probiyotik bulunmaktadır. Probiyotikler hastalıklara neden olan mikroorganizmaların üremesini engeller. Bunların azalması durumunda bağışıklık sistemi zayıflamakta ve vücudumuz hastalıklara karşı savunmasız kalmaktadır. Dost bakteriler olarak bilinen probiyotikler, yeterli miktarda ve düzenli olarak alındığında bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olduğu ortaya konulmuştur.

 

Kurkumin
 

Kurkumin zerdeçaldaki ana aktif bileşenin adıdır. Güçlü anti-inflamatuar olarak bilinir. Yapılan çalışmalar ile bağışıklık fonksiyonunu iyileştirmeye yardımcı olabileceğini göstermiştir. Bu yıl mart ayında yapılan bir klinik çalışma ile kurkuminin Covid-19 tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir.

 

Gingko Biloba
 

Ülkemizde mabet ağacı veya japon eriği olarak bilinir. Üzerinde 500’den fazla klinik çalışma yapılmış olan bir bitkidir. Tıbbi amaçlı yaygın bir kullanım alanı bulunmaktadır. Mart 2020 yılında yapılan yeni bir çalışma ile bu takviye edici ürünün yeni etkisi bir etkisini ortaya koydu.  Bitkinin içerisinde bulunan ginkgolik asitlerinin viral enfeksiyonlar (Covid-19, zoster ve kızamık) üzerinde başarılı ve güçlü etkisinden dolayı kullanımını önerdi.

 

Selenyum

Selenyum bağışıklık sağlığı için gerekli olan bir mineraldir. Yapılan çalışmalar ile selenyum takviyesinin H1N, H9N2 virüsleri dahil olmak üzere influenza suşlarına karşı antiviral savunmayı artırabildiği gösterilmiştir.

 

A vitamini
 

A vitamini takviyesi özellikle solunum yolu enfeksiyonlarında vücudun enfeksiyonlarla mücadele yeteneğini desteklemek için son derece yararlı bir vitamindir. A vitamini, bağışıklık fonksiyonunu geliştirmedeki kritik rolü nedeniyle anti-inflamasyon vitamini olarak bilinir. A vitamini hücresel bağışıklık yanıtı için T yardımcı hücrelerini uyarır. A vitamini, çeşitli bulaşıcı hastalıklarda tedavi edici etki göstermiştir.