Kabus tam 1 yaşında

Dünyayı saran ekonomik krizin fitili tam 1 yıl önce bugün 2 mortgage devi Fannie Mae ve Freddie Mac’in devlet kontrolüne geçmesi ile ateşlenmiş, 15 Eylül’de de Lehman Brothers’ın batışıyla zirve yapmıştı. Aradan geçen 1 yıl sonunda tüm dünya yaralarını sarmaya çalışsa da kimse 1929 buhranı ile kıyaslanan krizin sonuna gelindiğine inanmıyor

Kapitalist sistemin mabedi Amerika Birleşik Devletleri’nde Bear Stearns’un 29 milyar dolarlık maliyetinin ABD Devleti tarafından üstlenilmesi piyasaları çok sarsmamıştı. Ancak ne olduysa 8 Eylül 2008’de ABD Hükümeti, iki mortgage devine el koydu. Amerikan halkına yüklenen yeni fatura en az 50 milyar dolar oldu. İşte bu gelişme tüm dünyayı tam 1 yıldır kasıp kavuran ekonomik krizin başlangıcı oldu.

8 Eylül 2008’de, el koyma planının mimarı olan dönemin ABD Hazine Bakanı Henry Paulson yaptığı açıklamada, “Ekonomimiz ve piyasalarımız, konut finansmanında düzeltme sağlanmadan toparlanamayacak” sözleriyle el koyma planının amacının konut finansmanı alanındaki krizin tam anlamıyla geride bırakılması olduğunun altını çizmişti. Ekonomi yönetimi bu gelişmeden sonra piyasalardaki gerilimin azalmasını bekliyordu. Ancak el koyma işlemi tam tersi bir etki yarattı. Operasyon, krizin bir mortgage krizi olmaktan çıkmasına ve tüm finans piyasalarını sarmasına neden oldu. İlk çatırdayan kurum da bu olaydan hemen bir hafta sonra Lehman Brothers oldu.

500 milyon kişi işini kaybetti

* Global kriz dünya ekonomisine IMF’nin hesaplamasına göre, 10.5 trilyon dolara maloldu.

* Hükümetler şirketleri ayakta tutmak için 1.1 trilyon dolarlık sermaye desteği sağladı.

* Yetmedi, 1.9 trilyon dolarlık da varlık satın aldı.

* Paniği önlemek ve tansiyonu düşürebilmek için tam 4.6 trilyon dolarlık varlığa da devlet garantisi verildi.

* Ekonomileri canlandırmak için parasal teşvikler uygulamaya sokuldu. Bu yüzden ülkeler bütçe açıklarını artırdı. Öyle ki gelişmiş ülkelerin bütçe açıkları GSYH’lerinin ortalama yüzde 10.2’sine kadar çıktı.

* Borsalarda son birkaç aydır toparlanma işaretleri olsa da parasal kayıplar 4 trilyon doları buldu.

* Dünyanın en büyük finans şirketlerinin piyasa değeri çok büyük düşüş kaydetti. Citibank’ın değeri Akbank’ın değerinin altına indi.

* Dünya resesyona girdi. Küresel ticaret 16 trilyon dolar seviyelerinden 12 trilyon dolar seviyelerine geri çekildi.

* Kimse mal almayınca üretimler kısıldı, fabrikalar kapandı ve dünya genelinde tam 500 milyon kişi işsiz kaldı.


Krizde bankalara 20 milyar euro akıttı

IMF, geçen yıl yüzde 3 büyüyen Belçika ekonomisinin küresel kriz nedeniyle 2009’da yüzde 2.5 küçüleceğini öngördü. Fon, 2010’da ise ülkenin yüzde 0.3 büyüyeceği tahmininde bulundu. IMF, Belçika’nın dış borç stoğunun gayri safi yurt içi hasılaya oranının 2009’da yüzde 3.4, 2010’da ise yüzde 4.5 olacağını açıkladı. Belçika, küresel krizdi sıkıltılı günler geçiren Fortis, Dexia, KBC ve Ethias bankalarına 20 milyar euroluk sermaye enjekte etmişti.

Belçika’nın 2008 yılı performansı

GSYH: 390.5 milyar dolar

Kişi başına düşen milli gelir: 37.500 $

Büyüme: Yüzde 3

İşsizlik: Yüzde 7

Enflasyon: Yüzde 4.5

vatan