AŞIRI DÜŞÜK AÇIKLAMA NEDİR? NASIL YAPILIR?

Kamu ihale kanunun 38. Maddesi , bir istekli tarafından ihaleye sunulan teklifin diğer istekli tekliflerine ve yaklaşık maliyet tutarına oranla aşırı düşük kalması başka bir anlatımla sunulan teklifin yeterli ekonomik değerlere sahip olmaması durumunda, aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmasını şart koşmuştur.

AŞIRI DÜŞÜK AÇIKLAMA NEDİR? NASIL YAPILIR?
24 Şubat 2020 Pazartesi 17:30 tarihinde eklendi, 1.935 kez okundu.

Kamu ihale kanunun 38. Maddesi , bir istekli tarafından ihaleye sunulan teklifin diğer istekli tekliflerine ve yaklaşık maliyet tutarına oranla aşırı düşük kalması başka bir anlatımla sunulan teklifin yeterli ekonomik değerlere sahip olmaması durumunda, aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmasını şart koşmuştur. Kamu ihale kurumu tarafından aşırı düşük teklif sorgulamasına dair verilen kararlarda karmaşık kamu ihale mevzuatının konuya dair hükümleri istisnasız uygulanmaktadır. Bu durum çoğu firma açısından ihale dışı kalma tehlikesi ile karşı karşıya kalınması anlamını taşımaktadır. Teklifleri aşırı düşük bulunan firmaların birçoğu ihale mevzuatı çerçevesinde açıklama yapamamakta, kamu ihale kurumunun önüne giden pek çok aşırı düşük teklif savunmasında kurum tarafından yetersiz bulunarak isteklilerin teklifi değerlendirme dışı bırakılmaktadır. Kamu ihale hukukunun en karmaşık kurumlarından birisi aşırı düşük teklif savunması hazırlanmasıdır. İstekliler tarafından yapılan tekliflerin idare tarafından değerlendirilmesi sonucunda aşırı düşük olarak belirlenmesi, firmaların dikkatli olmasını gerektiren karmaşık ve zorlu bir aşamanın başlangıcıdır. Firmaların aşırı düşük sorgulaması karşısında ihalenin  uhdelerinde kalmasını temin edebilmek için aşırı düşük savunmalarının kamu ihale mevzuatıyla uyumlu, en küçük bir noksanlık barındırmayan ve kusursuz olarak hazırlamış olması gerekmektedir.

 

Aşırı Düşük Savunma Nasıl Hazırlanmalıdır?

 

Teklifleri aşırı düşük bulunan isteklilerin teklifi oluşturan bileşenlere ilişkin, maliyetler ve diğer unsurlar açıklamaları sırasında şekli belgeleri kullanarak savunma yapma mecburiyeti söz konusudur. Hizmet alımı ihaleleri ile yapım işleri ihalelerinin açıklanmasında çok sayıda kavram bulunmaktadır. Aşırı düşük tekliflere savunma hazırlanması özel uzmanlık gerektiren bir durum olduğundan istekli firmaların bu konuda danışmanlık almaları önem taşımaktadır. Hazırlanacak savunma dosyasında sunulması gereken tüm belgeler ve savunma yazıları, kamu ihale kanunlarınca, ihaleye ilişkin yönetmelikler ve kamu ihale genel tebliğine uygun hazırlanmalı yetkili kurumlardan temin edilecek belgelerle tevsik edilmelidir. Aşırı düşük teklif savunması yapılırken karşılaşılan zorlukların en önemlilerinden birisi de idare tarafından isteklilere mevzuat gereği tanınan kısıtlı süredir. Bu süre üç gün olarak dahi belirlenebildiğinden savunma hazırlanırken sadece titiz değil aynı zamanda da seri bir şekilde çalışmak gerekmektedir. Günümüzde yapılan savunmaların büyük bölümünün yetersiz bulunarak kabul edilmediği noksan savunmaların ihaleyi kazanamayan bazı firmaların ekonomik olarak zor durumda kalmalarına hatta yok olmalarına sebep olduğu göz önünde bulundurulduğunda aşırı düşük teklif savunmasının hızlı eksiksiz ve mevzuata uygun olarak hazırlanması hayati bir önem arz etmektedir. İhale sürecinde aşırı düşük teklif sorgulamasının tam olarak yapılmasının tek sonucu bulunmamaktadır. Firmanın ihaleyi kazanması ve kar etmesinin yanı sıra ihale sürecinde elde edilecek yüksek meblağlı bir iş deneyimi ile sektördeki rekabette öne çıkmak ve belli büyüklükteki ihalelere katılmanın da önü açılacaktır.  Tekliflerin içerisinde ölçüsüz yüksek teklif olabileceği gibi ölçüsüz düşük tekliflerin de olabileceği öngörülerek bu tip tekliflerin sınır değeri olumsuz etkilememesi için bu tekliflerin devre dışı kalmasını sağlayacak tedbirler alınmıştır. Ancak yaklaşık maliyetin doğrulu konusunda henüz bir kontrol mekanizması yoktur. Bu maksat ile yaklaşık maliyet için her türlü fiyat araştırmasının eksiksiz yapılması gerektiği kanunlar idaresinde hükümler altına alınmıştır. İhaleye çıkar iken genel kabul;

 

-yaklaşık maliyet doğru hazırlanmıştır ve piyasa fiyatını yansıtmaktadır.
 

-uygun rekabet ortamı sağlanarak isteklilerin serbestçe rekabet ederek teklif verebilmelerinin şartları oluşturulmuştur.
 

Ama sonuç olarak aşırı yüksek ve aşırı düşük teklif verilmesi de yaşanan bir gerçektir. Aşırı yüksek tekliflerin ret edilmesinin kamu açısından olumsuz bir neticesi yoktur. Ancak aşırı düşük bir teklifin ret edilmesi netice itibarı ile kamu zararı oluşturabilecektir. Bu nedenle bu fiyatın gerçekliğinin incelenmesi bizce zorunluluktur.
 

-istekli, ihale konusu ihtiyacın ne olduğunu tam olarak anlamamış olabilir. Yani ihale dokümanları işi tam ifade etmiyor ya da isteklinin bünyesinde çalışan personeller yetersizdir, doğru bir maliyet çıkarmamıştır.
 

-isteklinin kar etmekten vazgeçip her koşulda işi yapmak istemesinden kaynaklanabilir.

 

Burada basitçe örneklendirmek gerekirse yıllık satış kotasını gerçekleştirmek isteyen bir satıcı, ihale konusu işte, fiyatlarını piyasa koşulları üzerinde kırarak satışı gerçekleştirerek kotanın gerçekleştirilmesi nedeni ile sonuçta daha fazla kazanç sağlama şansını yakalamak istiyor olabilmektedir. Veya iş olmadığı bir ortamda, çalışanlarını kaybetmek istemeyen bir firma, çalışanlarının maliyetini sağlamak adına bir yapım işinde karsız teklif verebilmektedir. İş deneyim belgesi edinmek gerekçesi ile karsız veya zararına teklif verebilmektedir. İflas ile karşı karşıya kalan firmalar bir kamu ihalesini kazanmak yolu ile bu durumdan kurtulmak için kamunun ödemelerde sorun yaratamayacağı varsayımı ile aşırı düşük teklif verebilmektedir. Bu örnekleri çoğaltmak mümkündür. Belirttiğimiz üzere idareler de yaklaşık maliyeti yanlış tespit etmiş olabilir. Bu nedenle ihale sürecinde tüm bu bileşenlerin hassasiyetle gözden geçirilmesi gerekmektedir. Yapılan çalışmalardan emin olunduktan sonra, mevzuatın belirtiği koşullarda aşırı düşük teklif sahibi koşullarda aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden teklif fiyatları hakkında açıklama talep edilerek ihale sonuçlandırılmalıdır. İhale sürecinde ihaleye teklif veren her isteklinin bu işlemleri takip ve bilgilenme hakkı vardır. Çünkü yapılabilecek yanlış bir uygulama her an hak kaybına sebep olabilir. Belki de, o hak kaybı ticari hayatınızın fırsatı olan bir iş olabilir.

 

Aşırı Düşük Teklif Nasıl Yapılır?

 

Hizmet alım işi ihalelerinde aşırı düşük sınır değer hesabının nasıl yapılacağı ile ilgili bir açıklama getirilmemiştir. İhale komisyonu hizmet alım ihalelerinde aşırı düşük teklifleri belli yöntemlerle   tespit edilebilir. Bu yöntemler şöyledir;

 

-hizmet ihalelerinde yaklaşık maliyet hizmetin niteliğine göre yüzde  yirmi beşe kadar yüklenici kar ve genel giderler karşılığı eklenmek suretiyle oluşturulur. Yüklenici kar ve genel giderler karşılığı yüzde yirmi beş olduğu farz edilirse ve tekliflerin çoğunluğu da yaklaşık maliyetin yüzde sekseni içinde kalıyorsa o taktirde yaklaşık maliyet doğru hesaplanmış demektir. İhale komisyonu yaklaşık maliyetin yüzde sekseninden daha düşük teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit edebilir.
 

-tekliflerin tamamı yaklaşık maliyetin yüzde sekseninin altında ise, o taktirde üç seçenek ortaya çıkmaktadır.
 

1-Tüm tekliflere aşırı düşük sorgulaması yapılır. Değerlendirme sonucunda açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. Geçerli tekliflerin içinde en düşük fiyat teklifi ekonomik açıdan en avantajlı teklif olmaktadır. Değerlendirmeler sonucunda açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir ve geçerli tekliflerin içerisinde en düşük fiyat teklifi ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak kabul edilir.

 

 

https://www.ihaleciyiz.net