Milyonlarca çalışanı ilgilendiriyor! Fazla mesai...

Türkiye’de 28.5 milyon çalışan var. İşçi ve işsiz milyonlarca kişinin bilmesi gerekenler, çoğu kez unutulan veya boşverilen yasal haklar bulunuyor. İşe başlarken imzalanan sözleşmeden tutun da ayrılırken veya ayrıldıktan sonraki haklara kadar merak edilen tüm konuları sizin için derledik.

 

FAZLA MESAİ MADDESİ

 

Sözleşmede ücretinizin gerçeğe uygun olarak yazılmış olması ve yazılı olan tutarın net ya da brüt ücret olarak belirtilmesi şart. Net ya da brüt olarak belirtilmeyen tutar ileride çelişkiye neden olabilir. Sözleşme tarihi ve işe başlama tarihine dikkat edin. Fazla mesai yaptırılacaksa sözleşmede olmalı. Maaş asgari ücretin üstündeyse ve sözleşmede fazla mesainin aylık ücrete dahil olduğu yazıyorsa yıllık 270 saate kadar yapılan fazla mesai için ücret talep edilemez.

 

İSPAT ZORUNLULUĞU VAR

 

Fazla mesai yapıldığını iddia eden işçi bunu ispatlamak zorunda. İş yerinde işe giriş ve çıkışlarda imza attırılıyorsa ya da kart okutma, parmak izi alma gibi sistemler varsa dava aşamasında mahkemeden bu kayıtların celbini talep edebilir. Fazla mesai yapıldığına dair e-mail gibi işyeri iç yazışmaları varsa bunları delil olarak sunabilir. Mesai arkadaşları şahitlik yapabilir. Bordroda fazla mesai ücretinin yazıp yazmadığına da dikkat edin.

 

HAKLARINI 10 YIL İÇİNDE İSTE

 

Kullanılmayan yıllık izin süreleri iş sözleşmesinin feshinden itibaren izin ücreti alacağına dönüşüyor. Bu izin ücretine ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona ermesiyle başlıyor. 1 Temmuz 2012’den önce doğan yıllık ücretli izin alacakları için zamanaşımı 5 yıl. 1 Temmuz 2012’den sonra doğan alacaklar için işçi 10 yıl içinde arabulucuya, anlaşma olmazsa mahkemeye başvurabilir. İşveren bunu ödemek zorunda. Ayrıca yıllık izin ücretine yasal faiz de işletiliyor.

 

SİGORTA GİRİŞİ YOKSA

 

Sigorta girişi ya da prim ödemesi yapılmayan işçi öncelikle çalıştığı işyerinin bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezi’ne yazılı olarak müracaat etmeli. Sonra SGK memuru işçinin işyerinde fiilen çalıştığını o gün itibarıyla tespit ediyor. Böylece geriye dönük olarak 1 yıla kadar çalışılan günlerin sigortası yatırılıyor. İşten çıktıktan sonra 5 yıl içinde de hizmet tespit davası açılabiliyor.

 

HUKUKİ YARDIM ALIN

 

Kıdem tazminatı alıp, ihbar tazminatı almayanlar olduğu gibi; tazminat hesaplamalarının aldığı gerçek ücret üzerinden değil de daha düşük ücret üzerinden yapılmasına sıkça karşılaşılıyor. Bunun için alacakların hesaplanması, iş akdi sona ererken işveren tarafından imzalatılan protokol, ibraname, feragatname gibi belgelerin içeriği konusunda avukatlardan yardım alın.

 

İADE İŞÇİ İÇİN

 

Çalışanlar, haksız olarak işten çıkarıldıklarını düşünüyorlarsa, işten çıkarılma tarihinden itibaren 1 ay içerisinde işe iade davası açmaları gerekiyor. İşten çıkarılmaya ilişkin yazılı bir belge varsa bir aylık süre bu belgenin tebliğinden itibaren başlıyor.

 

ÜCRET ÖDEMESİ

 

İş sözleşmelerinin sona ermesinde, işçinin ücreti ile sözleşme ve kanundan doğan para ile ölçülmesi mümkün menfaatlerinin tam olarak ödenmesi zorunlu. Ücretleri ödenmeyen çalışanların, ücretlerinin ödenmediği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde haklarını talep etmek için dava açmaları gerekir. (Posta)