Prof. Ortaylı, tarih yazıcılığının önemini anlattı

Türklerin tarih yaptığını ancak tarih yazamadığını söyleyen tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı; coğrafya, dil ve edebiyatın, tarih yazabilmek için senkronize bir biçimde kullanılması gerektiğini belirterek, “Ne yaparsanız yapın kendiniz kontrol edin. Doğruları tespit etmek noktasında bu çok önemlidir.” dedi.

Türk Tarih Kurumu’nun (TTK) Sosyal Bilimler Semineri’nin konuğu Prof. Dr. İlber Ortaylı oldu. TTK Konferans Salonu’nda öğrencilerle bir araya gelen Ortaylı, ‘Tarih Yazıcılığı Üzerine’ konu başlıklı bir konuşma yaptı, katılımcılara tavsiyelerde bulundu. Prof. Ortaylı, sosyolojinin 19. asırda mahiyetinin değiştiğini, adeta yol gösteren bir hüviyete kavuştuğunu, bu bilim dalının deneyler yapıp sonuca ulaştıktan sonra kanun ortaya koyduğunu belirtti. Deney ve tekrarlarda aynı neticelere ulaşılacağını ancak doğa biliminde yanılma payı bulunduğunu kaydeden Ortaylı, tarihin toplum bilimlerinde yerinin olmadığının altını çizdi.

Ortaylı, “Tarihte kanun tesbit edemezsin. Tarih tekerrürden ibarettir sözü bir vecibedir. Alt bilim dalları vardır. Tarih yazımı dediğiniz meydana çıkarılan eserdir. Tarihçi, bir edebiyat adamıdır aynı zamanda.” diye konuştu.

“OSMANLI KAYNAKLARI TARİH YAZMAK İÇİN ÖNEMLİ”

Türk tarihçilerinin İngilizce okuyup İngilizce yazdığını, mukayese yapamadığını belirten Ortaylı, Osmanlı kaynaklarına inmeden doğru bir tarih yazıcılığı yapılamayacağını söyledi. Ortaylı, şöyle devam etti: “Tarih yazan milletler var. Türkler de tarih yapar ancak tarih yazamaz.” eleştirisinde bulundu. Türkiye’nin tarihçilerinin sahalarını domine edemediğini, ideolojide geride olduklarını da belirten Ortaylı, sadece dış kaynakları okuyarak mukayese yapabilmenin mümkün olmadığını kaydetti. İran’ın iktisat bakımından Türkiye ile mukayese edilemeyeceğini ancak daha iyi sosyologları olduğunu belirten Ortaylı, “Bugün muhafazakar bir gazetede İran’la eğitim anlaşması yapmamızın çok tehlikeli olduğu yazılmış. Eğitim konusunda yapılacak bir anlaşma tehlikeli olmaz.” diye konuştu.

TARİH YAZMADA TASNİF SORUNU

Tarih yazıcılığının genel sorunlarından birinin de tasnif olduğunu kaydeden Prof. Dr. İlber Ortaylı, arşiv üzerinde çalışırken dil bilmenin önemine atıf yaptı. Öğrencilere, “Ne yaparsanız yapın kendiniz yapıp, kontrol edin” diye tavsiye eden Ortaylı, eski vesikaların çoğunun ecnebiler tarafından el atılmak suretiyle daha evvel yayınlandığı bilgisini verdi.

“ESKİ YUNANCAYI EN AZ BİLEN MİLLET YUNANLILAR”

Evliya Çelebi’nin eserlerinin hepsinin Türkiye’de yayınlanamayacağını, çünkü birçok değişik yerde birçok değişik cümle ve dil kullanıldığını söyleyen Ortaylı, eski Yunancayı da en az bilen milletin Yunanlılar olduğunu söyledi. Öğrencilere, her şeyi bilmelerinin şart olmadığını söyleyen Ortaylı, “Mukayese yeteneğinizi geliştirin.” tavsiyesinde bulundu.

Tarihi coğrafya bilmenin öneminin altını çizen Ortaylı, “Coğrafya üzerinde tarih düşünmek önemli” uyarısını yaptı. Daha sonra öğrencilerin sorularına cevap veren Ortaylı, tarihte objektiflik ile ilgili bir soru üzerine, “Tarihte objektiflik olmaz. Yanlışa düşersiniz” cevabını verdi. Ortaylı soru cevap bölümünün ardından öğrencilerin isteğini kırmayarak fotoğraf çektirdi.