Sayıştay Başkanlığı'ndan rapor açıklaması

2012 yılı denetiminde iddia edilen kamu zararına ilişkin konuların kesinleşmesinin Sayıştay hesap yargılamasına tabi olduğu ve kesinleşmeyen konuların açıklanmasının yasal olarak mümkün olmadığını belirten Sayıştay, "TBMM’ye sunulan kurumların mali denetim raporlarında, kurumun mali işlemlerinin ve muhasebe sisteminin uluslararası standartlara uygunluğuna görüş bildirilir, ayrıca kurumsal düzeyde etki doğuran sistematik uygunluk bulgularına yer verilir. Kişisel sorumlulukla ilgili kamu zararı iddialarına bu raporlarda yer verilmez." dedi.

Sayıştay Başkanlığı, son zamanlarda Sayıştay raporları hakkında yazılı ve görsel medya ile internet medyasında çıkan haberlerle ilgili olarak yazılı bir açıklama yaptı. Sayıştay tarafından hazırlanarak TBMM’ye sunulan raporların hukukî anlamda kanunlara ve yönetmeliklere; teknik anlamda ve denetim fonksiyonu kapsamında, uluslararası denetim ve muhasebe standartlarına, denetim rehberlerine uygun, doğru ve emek içeren raporlar olduğuna dikkat çekilen açıklamada, Sayıştay tarafından hazırlanarak TBMM’ye sunulan raporların amacının ise niteliği, kapsamı ve hazırlanma usul ve esası kanunlarda, yönetmeliklerde, rehberlerde ve uluslararası standartlarda yer aldığı ifade edildi.

Sayıştay'ın, çalışmalarında, bu referans kaynaklara uyduğu dile getirilen açıklamada, Sayıştay raporu ile yargılamaya esas raporun farklı nitelikte olduğu vurgulandı. Sayıştay'ın, 2012 yılı denetimleri sonucunda; iki ayrı tür rapor hazırlandığının belirtildiği açıklamada, "Yargılamaya Esas Rapor; denetim gruplarınca hazırlanan kamu zararını kapsayan 'Yargılamaya esas raporlar', birer hesap mahkemesi olarak çalışan Sayıştay dairelerine intikal ettirilmiş ve Sayıştay bünyesinde sonuçlandırılma aşamasındadır. Yargılamaya Esas Raporlar TBMM'ye gönderilmemektedir. Kamu zararı kişisel sorumluluğu içerir. 2012 yılı denetiminde iddia edilen kamu zararına ilişkin konuların kesinleşmesi Sayıştay hesap yargılamasına tabidir ve kesinleşmeyen konuların açıklanması yasal olarak mümkün değildir. Kanun gereği bu raporların TBMM'ye gönderilmesi ve kamuoyuna duyurulması da mümkün değildir. Sayıştay Raporları; Sayıştay denetim gruplarınca hazırlanan 146 adet kurumun mali denetim raporları belirli kalite kontrol sürecinden geçirilerek (rapor değerlendirme komisyonunun değerlendirmesi, denetlenen kurumların cevapları, Sayıştay ilgili dairesinin ve Rapor Değerlendirme Kurulu'nun görüşleri) Sayıştay Raporu'na dönüştükten sonra Başkanlıkça TBMM’ye sunulmuştur. TBMM’ye sunulan kurumların mali denetim raporlarında, kurumun mali işlemlerinin ve muhasebe sisteminin uluslararası standartlara uygunluğuna görüş bildirilir, ayrıca kurumsal düzeyde etki doğuran sistematik uygunluk bulgularına yer verilir. Kişisel sorumlulukla ilgili kamu zararı iddialarına bu raporlarda yer verilmez." denildi.

Sayıştay'ın ayrıca, Genel Uygunluk Bildirimini, Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu'nu, Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu'nu ve Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu'nu TBMM’ye sunduğunun dile getirildiği açıklamada, Sayıştay'ın, Anayasa'nın ve yasaların öngördüğü tüm raporları eksiksiz ve tam zamanında TBMM’ye sunduğu ve kamuoyuna açıkladığı ifade edildi.

Sayıştay; denetim, inceleme, raporlama, yargılama ve kesin hükme bağlama görevlerini kanunların ve uluslararası standartların öngördüğü usul ve esaslar çerçevesinde yerine getirdiğinin anlatıldığı açıklamada, bununla birlikte Sayıştay'ın, kendi çalışmalarıyla ilgili olarak, milletvekillerinin, kamuoyunun, sivil toplum kuruluşlarının değerlendirme ve düşüncelerini önemsediğine dikkat çekildi.

Denetim Raporu ile Sayıştay Raporu'nun ayrı raporlar olduğunun vurgulandığı açıklamada, "Denetçiler tarafından hazırlanan Denetim Raporları ile TBMM’ye sunulan Sayıştay Raporları farklı amaçta ve nitelikte raporlardır. 6085 Sayılı Sayıştay Kanunu'nun 'Tanımlar' başlıklı 2'nci maddesinde, Denetim Raporu ile Sayıştay Raporu ayrı ayrı tanımlanmıştır. Denetim Raporu, Sayıştay raporlarına esas olmak üzere, denetim ve incelemeler sonucunda denetim grup başkanlıkları veya denetçiler tarafından hazırlanan raporu ifade etmektedir. Sayıştay Raporu ise denetim ve incelemeler sonucu hazırlanarak Sayıştay Başkanı tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulan veya kamu idarelerine gönderilen ve kamuoyuna duyurulan raporu ifade etmektedir. Kanuna göre, Sayıştay raporları şunlardır: Kamu idaresi raporu, dış denetim genel değerlendirme raporu, faaliyet genel değerlendirme raporu, mali istatistikleri değerlendirme raporu ve genel uygunluk bildirimi. Aynı kanunun 38'inci maddesinde kamu idaresi raporunun ve dış denetim genel değerlendirme raporunun, 39'uncu maddesinde faaliyet genel değerlendirme raporunun, 40'ıncı maddesinde mali istatistikleri değerlendirme raporunun ve 41'inci maddesinde genel uygunluk bildiriminin Sayıştay raporu olarak TBMM’ye sunulacağı açıkça düzenlenmiştir. Yine kanunun 44'üncü maddesinde, Sayıştay raporlarının TBMM’ye sunulduğu tarihten itibaren kamuoyuna duyurulacağı hüküm altına alınmıştır." değerlendirmesinde bulunuldu.

6085 Sayılı Sayıştay Kanunu'na göre, denetim raporunun denetim grup başkanlıkları veya denetçiler tarafından hazırlanan ve Sayıştay raporlarının hazırlanmasına esas olan raporlar olduğunun belirtildiği açıklamada, denetim raporunun, belli kontrollerden geçtikten sonra Sayıştay raporu haline dönüştüğü kaydedildi. Bu dönüşüm süreci ise şöyle çalışıyor:

"Denetim raporları, kanunun 35'inci maddesine göre rapor değerlendirme komisyonları tarafından değerlendirildikten sonra ilgili kamu idarelerine gönderilir. Kamu idarelerinin cevaplarına göre denetim raporlarına nihai şekli verilir. Nihai denetim raporları, kanunun 38'inci maddesine göre Sayıştay dairelerinin ve Rapor Değerlendirme Kurulu'nun görüşleri alınarak Başkanlıkça Sayıştay raporuna dönüştürülür.
Yani Sayıştay raporları, denetim raporları esas alınarak hazırlanan ve Başkanlıkça son şekli verilen raporlardır. Sayıştay raporları, TBMM’ye sunulur ve kamuoyuna duyurulur.

Denetim raporlarının Sayıştay raporuna dönüşmesine kadar geçen süreçler kalite kontrol süreçleridir ve Sayıştay'ın iç işleyişi ile ilgilidir. Dolayısıyla bu aşamada yapılan çalışmaların hukuki bir bağlayıcılığı ve değeri bulunmamaktadır. Sonuç olarak hukuken ve denetim mesleği açısından teknik olarak bağlayıcı ve geçerli olan raporlar Sayıştay raporlarıdır. Denetim raporları, bir ara rapor olarak bağlayıcı ve geçerli değildir."