Yüzde 100 yerli oto hayal

Ekonomi Bakanlığı’nın hazırladığı İthalat Haritası, otoda yerlilik oranının yüzde 100 olmasının imkansız olduğunu gözler önüne serdi. Haritaya göre, Türkiye’de üretilen bir araçta yerlilik oranı yüzde 44 oldu. Tüm ithalatın dikkate alınması nedeniyle yerlilik oranı, otomotivcilerin hesabından düşük çıktı. Çalışmada, fabrikada kullanılan elektriğin ithal olması, pres makinesinin yurtdışından gelmesi, motor yağındaki ithalatın payı gibi unsurlar göz önünde bulunduruldu. Otomotivcilerin hesabına göre ise Türkiye’de üretilen bir aracın yerlilik oranı yüzde 70’e kadar yükseliyor. İthalat Haritası’yla yerli üreticilerin farklı hesabı, tartışma yaratacak. 

 

İlk kez çıkarılan Türkiye’nin İthalat Haritası, günümüzün global rekabet ortamında yüzde 100 yerli otomobilin neden imkansız olduğunu gözler önüne serdi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bilgileri esas alınarak 10 milyondan fazla veriyi inceleyerek İthalat Haritası’nı hazırlayan Ekonomi Bakanlığı ile otomotiv üreticilerinin yerlilik oranı birbirleriyle uyuşmadı, farklılık gösterdi.

 

Bakanlığın çalışmasıyla, 100 dolarlık üretim için 43 dolarlık ara ve yatırım malı ithal edildiği görüldü. Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, Türkiye’de 100 dolarlık otomobilde 56 dolarlık ithal payına karşılık 44 dolarlık yerli payı bulunduğunu belirterek, “Otomotivin genelinde ithalata bağımlılık yüzde 51 düzeyinde” açıklamasını yaptı.

 

Tüm ithalat dikkate alındı

 

Peki otomotivcilerin yüzde 70 olarak açıkladığı yerlilik oranı İthalat Haritası’nda nasıl yüzde 44’lere kadar indi? Hesapta 26 puanlık düşüş nasıl ortaya çıktı? Çünkü yerlilik oranı Oyak Renault’nun Bursa fabrikasında üretilen Symbol’de yüzde 67, Ford Otosan’ın Kocaeli tesisinde üretilen Transit ile Transit Connect’te yüzde 65, Bursalı Fiat Doblo ile Fiat Fiorino’da yüzde 70, Toyota’nın Adapazarı fabrikasındaki bantlardan çıkan Verso’da yüzde 60, Toyota Auris’te yüzde 56 seviyesinde görünüyor.

 

İthalat Haritası’nın en önemli özelliği; bir otomobilin üretiminde kullanmak üzere fabrikanın yaptığı ara ve yatırım malı ithalatı ile yetinmemesi. Çalışma, tüm sektörü ve tüm ithalatı dikkate alıyor. Bu yüzden elde edilen sonuçlar, otomotiv şirketlerinin yerlilik oranından çok farklı çıkıyor.

 

Şirketlerin hesabı farklı

 

Ekonomi Bakanlığı’nın yaptığı çalışma, içeride kullanılan diğer bileşenlerden gelen ithalatı da tespit ediyor. Örneğin motor yağı veya akü. Şirket bunu yerli üreticiden alsa dahi, bunu üreten kimyasal sektörünün yurtdışına bağımlılığı yüzde 56 gibi yüksek seviyede olduğundan, motor yağındaki ithalatın bir kısmı otomobile yansıtılıyor. Bunun yanı sıra fabrika aracı üretmek için pres gibi ithal makine kullanıyor. İthalat Haritası’nda bu yatırım malından doğan ithalat da göz önünde bulunduruluyor.

 

Veya elektrik... Elektrikteki ithalata bağımlılık bile yerlilik oranını azaltıyor. Santrallerin elektrik üretimi için Rusya ve İran’dan doğalgaz aldığını hatırlatalım.

 

Otomotiv üreticileri ise araçlardaki yerlilik oranını, kullandıkları parçalara göre hesaplıyor. Yani araçta yer alan 100 parçadan 70’i Türkiye’deki yan sanayi şirketlerinden alınıyorsa yerlilik oranı yüzde 70 kabul ediliyor.

 

Özetle Türkiye’de üretilen araçlarda yerlilik oranı yüzde 70’e kadar çıkıyor. Ancak milyonlarca verinin masaya yatırıldığı kapsamlı İthalat Haritası, tüm ithalatı gözönünde bulundurduğu için yerlilik oranı yüzde 44’lere kadar düşüyor. İşte çıkan bu sonuçlar da yüzde 100 yerli otonun hayal olduğunu gösteriyor... 

 

1 dolarlık ithalata karşılık 1.8 dolarlık ihracat yaptı 

 

Ekonomi Bakanlğı’nın hazırladığı İthalat Haritası, motorlu kara taşıtları sektörünün 1 dolarlık ithalat karşılığında, 1.8 dolarlık ihracat yaptığını gözler önüne serdi. 2011’de 15.8 milyar dolarlık ihracata imza atan motorlu kara taşıtları (yan sanayi hariç), ihracat yoluyla 7.6 milyar dolar gibi yüksek ‘yerli katma değeri’ döviz olarak Türkiye’ye kazandırmayı başardı.

 

Geçen yıl ihracat yoluyla Türkiye’ye döviz olarak geri dönen 76.8 milyar dolarlık yerli katma değerin yüzde 9.6’sını motorlu kara taşıtları sektörü tek başına yarattı. Bu oran ile otomotiv, hazır giyimden (yüzde 13.7) sonra en yüksek ikinci sektör unvanını kazandı. 

 

Toyota Türkiye CEO’su Özer: Yerlilik oranına lojistiğin bile katkısı var 

 

Toyota Türkiye CEO’su Orhan Özer, sadece Türkiye’de üretilen parçalar için parasal olarak yerlilik oranlarının Verso’da yüzde 55 ve Auris’te yüzde 51 olduğunu ancak hesaplamada farklı faktörlerin devreye girdiğini açıkladı. Özer, şunları söyledi: “Ancak otomotiv sektöründe lojistik maliyeti de önemli bir faktördür. Dolayısıyla biz parçaların hacim yani metreküp olarak da yerlileştirme oranını takip ediyoruz. Buna göre yerlileştirme oranları Verso için yüzde 90, Auris için yüzde 83’tür. Türkiye’de üretilen parçalar, ithal parçalara göre daha rekabetçi. Yüzde 10’luk bir fiyat farkı avantajı olduğunu düşünürsek, bu da yerlileştirme oranına yüzde 5 artı olarak eklenebilir. Bu durumda yerlilik oranlarının Toyota Verso’da yüzde 60, Toyota Auris’te yüzde 56 gibi değerlendirilmesi uygun olacak.”